„Bretonki nad morzem” – nowy nabytek Centralnego Muzeum Morskiego

Galeria Morska znajdująca się w Spichlerzach na Ołowiance powiększa się o niezwykłe dzieło Władysława Wankiego. Zakup wartego ponad 40 tys. złotych płótna możliwy był dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uroczysta prezentacja obrazu odbędzie się najbliższy wtorek, 11 grudnia w Ośrodku Kultury Morskiej o godz. 12:00. Podczas spotkania o artyście oraz jego twórczości opowiedzą Liliana Giełdon i dr Monika Jankiewicz-Brzostowska z CMM.

Władysław Wankie (ur. 1860 w Warszawie – zm. 1925 tamże) był malarzem i krytykiem artystycznym. Działał w Monachium i Warszawie. Malował sceny rodzajowe, pejzaże, a także kompozycje symboliczne, był współautorem „Panoramy Tatr”. Uczył się w Warszawie u Wojciecha Gersona (1875-80) i w Krakowie u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki (1880). W latach 1882-1903 przebywał w Monachium. Był związany z grupą polskich malarzy skupionych wokół Józefa Brandta. W Monachium rozpoczął też działalność w dziedzinie krytyki artystycznej – współpracował z krakowskim czasopismem Sztuka i innymi polskimi periodykami (m.in. z Wędrowcem i Tygodnikiem Ilustrowanym). Regularnie wysyłał swoje prace na wystawy w „Zachęcie” i w Salonie Krywulta w Warszawie, a także w krakowskim TPSP. W II połowie lat 80. odwiedził wybrzeże Bałtyku, co wpłynęło na zmianę tematyki i stylu jego malarstwa. Zapewne w 1888 nawiązał bliższą znajomość z Aleksandrem Gierymskim, pod wpływem którego zaczął przywiązywać większą wagę do studiów plenerowych, rozwijać wrażliwość na efekty kolorystyczne i świetlne obserwowane w naturze. Na przełomie 1893/94 Wankie odwiedził Holandię, dłuższy czas spędził również w Bretanii, w rybackiej osadzie Cancale nad zatoką Mont-St-Michel. W 1903 artysta powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. W 1905 został członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, w latach 1906-24 redagował dział artystyczny czasopisma Świat, współpracował też z Tygodnikiem Ilustrowanym i Kurierem Warszawskim. Był jednym z twórców i wieloletnim prezesem Stowarzyszenia Pro Arte.

Obraz p.t. „Bretonki nad morzem” należy do grupy prac powstałych pod wpływem wrażeń z pobytu w Bretanii, który zainspirował odrębny nurt twórczości artysty. Jego głównym motywem są płaskie, piaszczyste plaże i pracujące na nich rybaczki w bretońskich strojach. Obrazy bretońskie Wankiego zwracają uwagę bogactwem efektów kolorystycznych i świetlnych, specyficznym sposobem kadrowania, wzorem impresjonistów sugerującym przypadkowość ujęcia prezentowanego motywu, a także nieuchwytnym nastrojem ciszy i skupienia, podkreślającym harmonijny związek człowieka ze światem natury. Odznaczają się one wysokim poziomem artystycznym, silnie zindywidualizowanym stylem, rozpoznawalnym na pierwszy rzut oka, a przy tym wpisują się trafnie w popularne nurty sztuki europejskiej, jak postimpresjonizm, w warstwie formalnej oraz będący dalekim echem późnoromantycznego panteizmu symbolizm w warstwie ideowej. Wszystkie te cechy nosi omawiany obraz, przez co jest znakomitą ilustracją osobistego stylu i zainteresowań autora, dzięki czemu doskonale wpisuje się w koncepcję rozwoju reprezentatywnej kolekcji marynistycznego malarstwa polskiego realizowaną przez Centralne Muzeum Morskie.

Bretonki nad morzem, Władysława Wankie, ok. 1910-20 r., 50 x 70 cm, olej, płótno, sygnowany p.d.: „Władysław Wankie”.

Materiał oprac. dr Monika Jankiewicz – Brzostowska, CMM

Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego