Uprzejmie informujemy, że z powodu pandemii koronawirusa z dniem 19 października 2020 roku, do odwołania, zostają zamknięte dla zwiedzających wszystkie oddziały Narodowego Muzeum Morskiego.
Ten wpis jest archiwalny.
We wrześniu br. teren Muzeum Zalewu Wiślanego został zamieniony w starodawny warsztat szkutniczy. W ramach międzynarodowego projektu LAGOMAR – Dziedzictwo kulturowe Zalewu Szczecińskiego, Kurońskiego i Wiślanego przedstawiciele zabytkowej niemieckiej stoczni TORGELOW, Centralnego Muzeum Morskiego i Gminy Sztutowo podjęli próbę zbudowania, przy użyciu tradycyjnych narzędzi i technik, repliki łodzi charakterystycznej w XIX i na początku XX wieku dla terenu Zalewu Wiślanego – żakówki.
Poniżej prezentujemy etapy tworzenia repliki żakówki:
 |
W pierwszej fazie budowniczowie zdjęli miarę z łodzi będącej jednym z eksponatów w Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich. Oryginał, z którego pobrano miarę został zbudowany na początku lat 50. XX wieku przez okolicznego szkutnika Henryka Schmidta dla jego syna Reinholda. Jego wymiary wynoszą: długość 5,14m; szerokość 1,40m. |
| Kolejnym etapem było przygotowanie podstawy dla klepki dennej, a także ustawienie miejsc dla dwóch ognisk koniecznych do ogrzewania klepki na wysokości rufy i dziobu. |
 |
 |
Wycięta w odpowiednim kształcie klepka denna zostaje umieszczona na formie i dodatkowo obciążona kamieniami o masie łącznej ok. 150 kg. Na zdj. przedstawiciel stoczni TORGELOW, szkutnik z Kątów Rybackich Daniel Adamowski i przedstawiciel CMM Dariusz Lipiec. |
| Następnie klepka stępkowa zostaje poddana procesowi nasączania wodą i jednoczesnego podgrzewania nad ogniem. Dzięki temu drewno staje się podatne na wyginanie i dzięki obciążeniu w części środkowej uzyskuje wymagany kształt. |
 |
 |
A oto efekt działania pary wodnej i obciążenia na klepkę denną żakówki. |
| Następnie do wyprofilowanej klepki stępkowej dodane zostały dębowa dziobnica i tylnica, a także szablony, które wyznaczą kształt przyszłych burt. |
 |
 |
Pamiątkowe zdjęcie osób pracujących przy budowie repliki – przedstawiciele TORGELOW i Daniel Adamowski. Przy następnych etapach budowy łodzi pracować będą już tylko przedstawiciele strony polskiej. Zakończenie prac nad łodzią planowane jest w przyszłym roku. Następnie żakówka przejdzie próby sprawnościowe, które pozwolą poznać możliwości żeglugowe tego typu łodzi. Plany na przyszłość zakładają zbudowanie replik innych łodzi charakterystycznych dla terenu Zalewu Wiślanego. |
Żakówka, łódź żakowa – łódź do obsługi żaków, szczególnie charakterystyczna na Zalewie Wiślanym. Do połowy XX w. napędzana dwoma żaglami rozprzowymi, później z napędem mechanicznym. Występowała w dwóch odmianach – w zachodniej części Zalewu – mniejszej (do ok. 5 m długości) i w środkowej części Zalewu – w większej (do ok. 8 m długości).¹
¹Źródło: J. Litwin, Polskie szkutnictwo ludowe XX wieku, s. 346.
Dofinansowano ze środków
Programu Wieloletniego Kultura+
