Muzeum Rybołówstwa w Helu – znowu otwarte!

4 kwietnia 2016 roku odbędzie się oficjalne otwarcie Muzeum Rybołówstwa w Helu, po przeprowadzeniu przez Muzeum kapitalnego remontu oraz modernizacji Oddziału i wykonaniu nowej aranżacji wystawy stałej. 5 kwietnia helski oddziału Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, po trzech latach, zostanie otwarty dla zwiedzających.

Budynek
Muzeum Rybołówstwa w Helu – oddział Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku – mieści się w zabytkowym poewangelickim kościele pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. Najstarszy zachowany w mieście budynek powstał w XV wieku, a w latach 1525-1945 był świątynią lokalnej Gminy Ewangelickiej. Zdewastowany w trakcie działań wojennych, został przeznaczony pod koniec lat 50-tych XX wieku do rozbiórki, od której uchroniła go decyzja Konserwatora Zabytków w Gdańsku o zaadaptowaniu świątyni na siedzibę lokalnej wystawy rybacko – przyrodniczej. W 1972 roku obiekt przekazano Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku. Ceglana bryła gotyckiego kościoła przykryta ceramicznym dachem nadaje panoramie miasta charakterystyczną i niepowtarzalną formę. Elewacja frontowa budynku zwieńczona jest odnowioną drewnianą wieżą widokową, o wysokości ok. 21 m, z której roztacza się piękna panorama na miasto, port i Zatokę Gdańską. Wokół budynku znajduje się skansen tradycyjnych łodzi rybackich. – Muzeum Rybołówstwa to symbol Helu i jedno z najlepiej rozpoznawalnych miejsc na Półwyspie Helskim. Ma charakterystyczną formę i ciekawą historię. Helanie są bardzo z tym miejscem zżyci i dlatego cieszymy się, że po wielu latach został ukończony remont, modernizacja budynku i mamy nową wystawę stałą – opowiada Tadeusz Muża, kierownik Muzeum Rybołówstwa w Helu.

Remont
Zabytkowy obiekt Muzeum Rybołówstwa, w którym nie prowadzono żadnych większych prac remontowych od lat 70-tych XX wieku był w złym stanie technicznym, a specyficzne warunki klimatyczne panujące na Półwyspie Helskim nie sprzyjały kondycji budynku. W 2013 roku, dzięki pozyskaniu dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przeprowadzono w oddziale prace remontowo – konserwatorskie, obejmujące wymianę pokrycia dachowego na nową dachówkę ceramiczną typu „mnich-mniszka”, wzmocnienie i zabezpieczenie drewnianych elementów konstrukcji obiektu przed dalszą degradacją (w tym przede wszystkim przeprowadzono roboty remontowe związane z konserwacją wieży widokowej), rewaloryzację i konserwację wszystkich elewacji ceglanych oraz innych detali budynku. W 2014 roku miały miejsce prace związane z instalacją windy w budynku. W tym samym roku, podczas remontu prezbiterium, została odkryta zabytkowa polichromia, pochodząca z XIX/XX wieku. Niezbędnym stało się pozyskanie nowych środków na jej zabezpieczenie oraz konserwację glifu okiennego i wybranych fragmentów fryzu.
– W 2015 roku w obiekcie zmodernizowano lub wykonano nowe instalacje wewnętrzne: sanitarne, elektryczne, SSWiN, CCTV oraz systemów przeciwpożarowych, a także zbudowano nad częścią prezbiterium przeszkloną emporę oraz przystosowano poddasze budynku do wykorzystania w celach wystawienniczych. Poszerzona została też przestrzeń ekspozycyjna, przeznaczona na wystawy czasowe – mówi Anita Bober, główny Specjalista ds. Inwestycji i Remontów w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku.

Wystawa stała
Wystawa stała w Muzeum Rybołówstwa – Oddziale NMM w Helu nosi tytuł „Dzieje rybołówstwa na wodach Zatoki Gdańskiej”. Została zrealizowana według scenariusza przygotowanego przez dyrektora NMM dr inż. Jerzego Litwina. Autorem projektu aranżacji plastycznej jest prof. Aleksander Widyński z ASP w Gdańsku, a projekt zrealizowali Barbara i Aleksander Widyńscy.
– Po ostatniej przebudowie powierzchnia wystawiennicza została powiększona o emporę stanowiącą przedłużenie pierwszego piętra w przestrzeni dawnego prezbiterium – mówi dyrektor NMM, dr inż. Jerzy Litwin – Znajdującą się tu galerię marynistyczną tworzą obrazy z muzealnych zbiorów, obok prezentacji materialnej kultury rybaków słowińskich. Jej elementem jest żaglowa łódź rybacka, tzw. czołn łebski, którą porównać można z podwieszoną do stropu morską łódź rybacką z Mechelinek. Na emporze ustawiony jest także ocalały z pożogi wojennej model wotywny fregaty z XVIII wieku, który dawniej zdobił wnętrze świątyni.
Wystawa prezentuje w ujęciu chronologicznym szereg zagadnień związanych z tradycyjnym rybołówstwem i szkutnictwem kaszubskim, dziejami samego Helu, historią polskiego rybołówstwa morskiego i z ekologią Bałtyku. Przedstawiane zagadnienia ilustrują mapy, archiwalne zdjęcia i najciekawsze eksponaty ze zbiorów muzealnych – nie tylko Oddziału Rybołówstwa, spośród których wybrano ponad 200, ale także z innych działów Muzeum.
Używane do połowu ryb w połowie XX w sprzęty i narzędzia przybliża diorama, która przedstawia scenę z dawnej przystani rybackiej, z typowymi jej elementami rozmieszczonymi na piasku plaży, w tym żaglową łodzią rybacką z Jastarni. Centrum zrekonstruowanego warsztatu szkutniczego zajmuje zatrzymana w fazie budowy kaszubska łódź rybacka.

Sztuka i edukacja
Na pierwszym piętrze, w Muzeum Rybołówstwa, mieścić się będzie również galeria obrazów, dedykowanych tematyce morskiej – W naszym helskim oddziale chcieliśmy zaprezentować prace artystów, którzy swoje życie artystyczne lub jego część związali z Półwyspem Helskim. Są to dzieła Stanisława Kamockiego, Michaliny Krzyżanowskiej, Władysława Lama i Henryka Uziembło – mówi dr Monika Jankiewicz-Brzostowska z Działu Sztuki Marynistycznej NMM – Półwysep Helski inspirował malarzy, bo jest niezwykle wdzięcznym tematem zarówno dla kolorystów, jak i impresjonistów. Wielu marynistów właśnie Hel i okolice uczyniło tematem przewodnim części swych prac.
Pod koniec roku 2016 helską wystawę uzupełnią nowoczesne stanowiska interaktywne, w tym symulator przechyłów kutra rybackiego, które umożliwią zwiedzającym doświadczalne poznanie niektórych zagadnień związanych z tematyką rybacką. – Stanowiska edukacyjne na pewno urozmaicą naszą ofertę edukacyjną – mówi Krystyna Stubińska, kierownik Działu Edukacji NMM – Po trzech latach mamy niedosyt Helu i dużo pomysłów na zajęcia i warsztaty dla dzieci i młodzieży. W tym roku w Muzeum Rybołówstwa odbędą się zajęcia dla uczniów szkół specjalnych w ramach Programu Kultura Dostępna, szykujemy się też na helską Noc Muzeów i mamy nadzieję na współpracę ze szkołami z regionu.

Współpraca
O współpracy mówi również Szymon Kulas, zastępca dyrektora NMM – Część z naszych oddziałów jest poza Trójmiastem i dlatego dobre stosunki ze szkołami, organizacjami, władzami regionu są kluczowe dla Muzeum – Bardzo sobie chwalimy współpracę z Urzędem Miasta Helu – to przykład idealnej synergii na linii miasto-instytucja kultury. Dla helan Muzeum Rybołówstwa to coś więcej niż muzeum: to miejska ikona, najstarszy budynek, były kościół. Takie miejsca generują bardzo pozytywne emocje. Przez remont i modernizację, chcieliśmy podkreślić, jak bardzo jest ono ważne i dla nas – ludzi spoza Helu, ale przez Muzeum, z Helem związanych.